प्रचण्ड सरकारको सय दिन, के-के भए उपलब्धि (पूर्णपाठसहित)

मुख्य समाचार

गृहपृष्ठ
मुख्य समाचार
प्रचण्ड सरकारको सय दिन, के-के भए उपलब्धि (पूर्णपाठसहित)

प्रचण्ड सरकारको सय दिन, के-के भए उपलब्धि (पूर्णपाठसहित)

सोमबार, चैत २०, २०७९ चेतना खबर

पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारले १०० दिनमा गरेको कामकारबाहीको फेहरिस्त सार्वजनिक भएको छ । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयले सय दिनमा सम्पादन गरेका महत्वपूर्ण कार्य र हासिल भएका प्रमुख उपलब्धिहरूको विवरण सार्वजनिक गरेको हो । प्रचण्ड गत पुस १० गते प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भएका थिए ।

प्रचण्डले राष्ट्रपतिबाट शपथपछि पुस ११ गतेदेखि कार्यभार सम्हालेका थिए । प्रचण्डले सरकारको नेतृत्वमा आएपछि मुलुकको अर्थतन्त्रको पुनरुत्थान, राज्यका सबै तहमा सुशासनको प्रत्याभूति, विकास निर्माण कार्यमा तीव्रता, सेवा प्रवाहमा सरलीकरण, जनसेवा र जनसरोकारका मुद्दाहरुको सम्बोधन, सामाजिक न्यायको प्रवर्धन तथा राष्ट्रिय हितको अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले आफ्ना कामकाजहरु अगाडि बढाइरहेको प्रधानमन्त्री कार्यालयको भनाइ छ ।

सरकारले १०० दिनमा आफ्नो उपलब्धि ३७ बुँदामा समेटेको छ । सरकारले सय दिनको छोटो अवधिमै पनि राज्यका निर्देशक सिद्धान्त, नीति तथा दायित्वहरूको कार्यान्वयन, सार्वजनिक सेवामा नागरिकहरूको सरल र सहज पहुँचलाई सुनिश्‍चित गर्ने तथा समग्र शासकीय सुधारका दिशामा महत्त्वपूर्ण पाइलाहरू चालेको दाबी गरेको छ ।

जस्ताको तस्तै :

सम्माननीय प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको सरकारले सय ददनमा सम्पादन गरेका महत्वपूणण

कायणहरू र हाससल भएका प्रमुख उपलब्धिहरूको सारसंक्षेप

(२० चैत्र २०७९, ससंहदरबार)

२०७९ मंसीर ४ गतेसम्पन्न प्रतततनधधसभा तथा प्रदेशसभा तनर्वाचनको जनादेशअनुरुप तमतत २०७९ साल पुस १० गतेतर्वधभन्न
राजनीततक दलको सहभागगतामा सम्माननीय प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ को नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन भई पुस
११ गतेसम्माननीय प्रधानमन्त्रीलेकायणभार सम्हाल्नुभएकोमा चैत्र २१ गतेसरकारलेकायणप्रारम्भ गरेको सय ददनको अर्वधध पूरा
हुुँदैछ । सम्माननीय प्रधानमन्त्रीलेसामासजक न्याय, सुशासन र समृद्धिलाई सरकारको प्रमुख प्राथतमकताका रुपमा सुत्रीकृ त
गदैअगाडड बढ् नुभएकोमा यस अर्वधधमा मुलुकको अथणतन्त्रको पुनरुत्घान, राज्यका सबैतहमा सुशासनको प्रत्याभूतत, तर्वकास
तनमाण कायणमा तीव्रता, सेर्वा प्रर्वाहमा सरलीकरण, जनसेर्वा र जनसरोकारका मुद्दाहरुको सम्बोधन, सामासजक न्यायको प्रर्वधणन
तथा राडरिय दहतको अधभर्वृद्धि गनेउद्देश्यलेसरकारलेआफ्ना कामकाजहरु अगाडड बढाइरहेको छ ।
सरकार गठन भएलगत्गैसत्गा साझेदार दलहरुको साझा धारणाको प्रतततनधधत्व हुनेगरी तमतत २०७९ पुस २५ गतेनेपाल
सरकारको नीततगत प्राथतमकता र न्यूनतम कायणक्रम जारी गररएको धथयो । त्यसकै पृष्ठभूतममा पुस २६ गतेप्रधानमन्त्रीज्यूले
तर्वश्वासको मत सलनेक्रममा प्रतततनधधसभामा र्वतणमान सरकारलाई अभूतपूर्वणतर्वश्वासको मत प्राप्त भएपश्चात्राजनीततक र्वृत्गमा
राडरिय सहमततको पररदृश्य र औचचत्यसमेत देखा पर्यो । सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूको राडरिय सहमततका तनब्धि तनरन्तर
प्रयासका बाबजुद यसबीचमा कततपय राजनीततक दललेसरकारबाट बादहररनेतनणणय गरेपश्चात्सत्गा समीकरणमा फे रबदल
आएकालेसोहीअनुरुप मब्धन्त्रपररषद तर्वस्तारका साथैसरकारका नीततगत प्राथतमकता र न्यूनतम कायणक्रममा केही हेरफे र हुने
गरी गृहकायणअगाडड बढाइएको छ ।
सम्माननीय प्रधानमन्त्रीलेपुस २६ गतेर चैत्र ६ गतेप्रतततनधध सभामा तर्वश्वासको मत सलनेसन्दभणमा गनुणभएको सम्बोधन,
सरकारको नीततगत प्राथतमकता र न्यूनतम कायणक्रम, सम्माननीय प्रधानमन्त्रीलेनेपाल सरकारका सचचर्वहरुलाई ददनुभएको
तनदेशनलाई समार्वेश गरी तयार पाररएको एकीकृ त कायणयोजनाका आधारमा र्वतणमान सरकार अगाडड बडढरहेको छ । तनधाररत
प्राथतमकतामा के न्द्रित रही सय ददनको अर्वधधमा सरकारलेसम्पादन गरेका प्रमुख कायणहरू र हाससल गरेका प्रमुख
उपलब्धिहरूको संक्षेपीकरण देहायबमोसजम छ ।
१. गत २०७९ पुस १८ र १९ गतेदईु ददन नेपाल सरकारका सबैमन्त्रालय तथा के िीय स्तरका कायालयहरूका सचचर्व र
तर्वसशर श्रेणीका पदाधधकारीहरूसुँग आ-आफ्नो मन्त्रालय तथा तनकायका प्रमुख कामहरू र सम्बोधन गनुणपनेमुख्य
सबालहरू बारेमा छलफल गरी तर्वधभन्न मन्त्रालय तथा तनकायहरूबाट तत्कालैकायान्वयनमा ल्याउनुपनेतथा सेर्वा
प्रर्वाहलाई चुस्त बनाउन अतर्वलम्ब गनुणपनेकायणहरूका सम्बन्धमा तर्वधभन्न तनदेशनहरू पतन ददइएको धथयो । सचचर्वहरूलाई
ददएको तनदेशन र प्रतततनधध सभालाई सम्बोधन गनेक्रममा व्यक्त तर्वचारहरू तथा र्वतणमान सरकारको नीततगत प्राथतमकता
र न्यूनतम कायणक्रममा समेडटएका तर्वषयहरूलाई प्रभार्वकारी ̧ पररणाममुखी र समयबिरूपमा कायान्वयनमा ल्याउन

सम्बब्धन्धत सरोकारर्वाला तनकायको सहभागगतामा एकीकृ त कायणयोजना तयार भएको छ । त्यसको प्रारम्भम्भक नततजाहरू
आउन सुरु भइसके का छन्भनेकततपय नततजाहरू के ही समयपश्चात्जनतालेअनुभूतत गनेगरी आउनेछन्। एकीकृ त
कायणयोजनाधभत्र शासकीय सुधार, आधथणक तथा पूर्वाधार, सामासजक तर्वकास र अन्तसम्बब्धन्धत तर्वषय समार्वेश छन्।
(क) शासकीय सुधारका क्षेत्रमा संसदको अधधर्वेशनमा प्राथतमकताका साथ पेश गररने२८ तर्वधेयक, प्राथतमकताका
साथ तजुणमा गररने१० तनयमार्वली र नीतत लगायत संरचनागत पररर्वतणन र सुधारका लागग यातायात व्यर्वस्थापन
प्राधधकरण लगायत तर्वधभन्न आयोग, कायणदल र सतमततहरुको गठन र प्रभार्वकारी जनसेर्वाका क्षेत्रहरुको पदहचान
र कायणयोजना लगायत समातर्वर छन्।
(ख) आधथणक तथा पूर्वाधार राजश्व चुहार्वट तनयन्त्रण र संकलनमा र्वृद्धि, चालुखचणकटौती, आधथणक पुनसंरचनाका लागग
आर्वश्यक संरचनागत सुधार, उद्यमशीलता तर्वकास, स्वदेशी उत्पादनको प्रर्वधणन र रोजगारी ससजणनाका लागग मेक
इन नेपालको अर्वधारणा, ठू ला आयोजनाहरुको नततजामूलक सूचक तयार पारी कायणतासलका बनाई अनुगमन
गने, खाद्य आर्वास तथा खानेपानीको क्षेत्रका पूर्वाधार, उजा तर्वकास, सार्वणजतनक यातायात, सार्वणजतनक यातायात र
सडक पूर्वाधार, सुकु म्बासी समस्या समाधानको दीघणकालीन कायणयोजना लगायतका तर्वषय समातर्वर छन्।
(ग) सामासजक तर्वकासको क्षेत्रअन्तगणत गुणस्तरीय सशक्षा र शैसक्षक पूर्वाधारको तर्वकास, स्वस्थ नेपाली तनरोगी
नेपालको अर्वधारणा, मयाददत श्रम र सामासजक संरक्षण सम्बब्धन्ध तर्वषय समार्वेश छन्।
(घ) अन्तसणम्बब्धन्धत तर्वषयअन्तगणत मदहला सहभागगता, सशगक्तकरण, समार्वेसशता, शाब्धन्त प्रडक्रया र संक्रमणकालीन
न्याय, संघीयता कायान्वयन र जनताको दहतमा राज्य संयन्त्रको पररचालन लगायतका तर्वषयहरु समातर्वर छन्।
२. जनताको तर्वकास र समृद्धिका सपनालाई पूरा गने, मुलूकमा तर्वकास तनमाणका कामलाई गतत ददने, अथणतन्त्रलाई
सङ्कटमुक्त बनाई आधथणक डक्रयाकलापहरूलाई पुनः चलायमान र तीव्र बनाउने, र्वैदेसशक मुद्रा सधितत, मौदद्रक तरलता र
कजाको स्थस्थततमा सुधार गरी तनजी क्षेत्रको मनोबल उच्च बनाउने, सार्वणजतनक सेर्वा प्रर्वाहलाई थप चुस्त र नागररक मैत्री
बनाउने, भ्रराचार र अतनयतमतता तनयन्त्रण गनेतथा राज्यको सबैतह र संरचनामा सुशासन, सदाचार र जर्वाफदेदहता
कायम गनेकु रालाई सरकारलेजोड ददिँदैआएको छ । अथणतन्त्रको पुनरुत्घान, सेर्वा प्रर्वाहमा सुधार, सुशासन, तर्वकास र
सामासजक न्यायलाई प्रमुख प्राथतमकतामा राखेर काम शुरू गररएको छ। तदनुसार संर्वत् २०७९ पुस ११ गतेबसेको
मब्धन्त्रपररषदक् ो पदहलो बैठकलेसरकारलेप्राथतमकतामा राखेका तर्वषयमा तर्वधभन्न नीततगत, प्रडक्रयागत र संस्थागत
सुधारका तर्वषयहरूलाई अगघ बढाउन तर्वधभन्न तनणणयहरू गरी कायान्वयनमा लगगसडकएको छ ।
३. अथणतन्त्र सुधारको प्रयास अन्तगणत तर्वधभन्न पहल सलइएको छ। तर्वश्व अथणतन्त्रमा देखा परेका नकारात्मक प्रर्वृधत्ग र कततपय
आन्तररक कारणबाट सससजणत चुनौतीको कारण अथणतन्त्रमा देखापरेका समस्या समाधान गनणप्रयास गररएको छ । तनजी
क्षेत्रको व्यर्वसागयक आत्मतर्वश्वास जगाउन एर्वंसरकार र तनजी क्षेत्रतबचको सम्बन्ध सुदृढ बनाउन प्रयास के न्द्रित गररएको
छ। तर्वधभन्न क्षेत्रका उद्योगी व्यर्वसायीहरुसुँग छलफल अन्तरडक्रया गरी गुनासो व्यर्वस्थापनका साथैअथणतन्त्र सुधारका
लागग सुझार्व समेत प्राप्त गररएको छ। नेपाल रारिबैंकसुँग समन्वय गरी बैंक तथा तर्वत्गीय क्षेत्र सम्बन्धमा तनजी क्षेत्रका
गुनासा सम्बोधन गनेप्रयास गररएको (चालुपूुँजी कजा सम्बन्धी मागणदशणन संशोधन, मौदद्रक नीततको अधणर्वाडषणक समीक्षा)
छ। लघुतर्वत्गमा देखखएको समस्या समाधान गनण समन्वयात्मक बैठकको आयोजना गररएको छ। लघुतर्वत्ग तर्वत्गीय

संस्थाहरुलेसलएको अततररक्त सेर्वा शुल्क बापतको रकम १ अबण६० करोड रुपैयाँ डफता गने, लघुतर्वत्गहरुलेर्वाडषणक १.५
प्रततशत भन्दा बढी सेर्वा शुल्क सलन नपाउने, एउटा ग्राहकलेएउटाभन्दा बढी लघुतर्वत्ग संस्थाबाट ऋण सलन नपाउने
व्यर्वस्था तमलाइएको छ। आधथणक एर्वं बैंडकङ क्षेत्रका समसामगयक तर्वषयमा छलफल गरी समस्या समाधान गनण
सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूको समुपस्थस्थततमा तनजी क्षेत्र, लघु तर्वत्ग, नेपाल बैंकसण संघ, नेपाल रारि बैंकसमेतको
सहभागगतामा उच्चस्तरीय बैठक आयोजना गररएको छ। यी सुधारका प्रयासको फलस्वरुप अथणतन्त्रका बाह्य क्षेत्रका
महत्वपूणणसूचकहरु जस्तै: सोधनान्तर स्थस्थतत, चालुखाता, तर्वप्रेषण आप्रर्वाह, तर्वदेशी तर्वतनमय सधितत आददमा सुधार
देखखएको छ।
क्र.सं. प्रमुख पररसूचक २०७९ आषाढसम्म २०७९ पौषसम्म २०७९ माघसम्म

1= शोधनान्तर स्थस्थतत (रु अबणमा) २५५.२६ घाटामा ९७.१० बचतमा १३३.२१ बचतमा
2= चालूखाता घाटा (रु अबणमा) ६२३.३३ २९.४७ २९.६४
3= तर्वप्रेषण आप्रर्वाह (रु अबणमा) १००७.३१ ५८५ ६९०
4= तर्वदेशी तर्वतनमय सधितत
(अमेररकी डलर अबणमा)

९.५४ १०.३० १०.५०

5= तर्वदेशी तर्वतनमय सधितत
पयाप्तता (र्वस्तु तथा सेर्वाका
लागग आयात धान्न पुग्नेमदहना)

६.९ ९.१ ९.४

(स्रोत : अथण मन्त्रालय)
४. बजेट कायान्वयनलाई प्रभार्वकारी बनाउन तर्वधभन्न पहल भएका छन्। आधथणक र्वषण २०७९।८० को बजेटको प्रथम छ
मदहनाको कायान्वयन स्थस्थतत, कायान्वयनका क्रममा देखा परेका समस्या र हाससल भएका अनुभर्व, आधथणक र्वषणको बाँकी
अर्वधधमा गनुणपनेसुधारका तर्वषय र सार्वणजतनक तर्वत्ग प्रणालीमा आगामी ददनमा गनुणपनेसुधारका क्षेत्र समार्वेश गरी बजेटको
अधणर्वाडषणक मूल्यांकन गररएको छ। सरकारको तर्वत्गीय सन्तुलन कायम गनणप्रयास गररएको छ। नेपाल सरकारको श्रोतमा
परेको चापलाई व्यर्वस्थापन गनणखचणको पुन:प्राथतमकीकरण गरी राडरिय गौरर्व र रुपान्तरणकारी आयोजना तथा रोजगारी
सृजनामा महत्वपूणणयोगदान गनेआयोजना तथा कायणक्रम लगायतका अत्यार्वश्यक कायणका लागग श्रोतको व्यर्वस्थापन
गनण संघीय संचचत कोष माधथ व्ययभार हुनेरकम बाहेक अन्य तर्वतनयोसजत रकममा सरकारी खचणमा तमतव्ययीता कायम
गनणखचणकटौती तथा खचणस्थगन गररएको छ। सरकारी खचणलाई बढी पारदशी बनाई तर्वत्गीय सुशासन प्रबिणन गनणचालू
आधथणक र्वषणमा भएको आधथणक सहायता, श्रोत सहमतत, अथणतर्वतर्वध शीषणकबाट भएको तनकासा र एक करोडभन्दा बढी
एक बजेट उपशीषणकबाट अको बजेट उपशीषणकमा रकमान्तर भएको तर्वर्वरण सार्वणजतनक गररएको छ।

५. राजस्व पररचालनमा प्रभार्वकाररता ल्याउन आर्वश्यक पहल सलइएको छ। राजस्व चुहार्वट तनयन्त्रणका लागग सम्माननीय
प्रधानमन्त्रीस्तरमा बैठक आयोजना, के िीय राजस्व चुहार्वट तनयन्त्रण सतमततको बैठक आयोजना गनुणका साथैस्थानीय
राजस्व चुहार्वट तनयन्त्रण संयन्त्रलाई पररचालन गररएको छ। बजार अनुगमन र भन्सार गस्ती बढाइएको छ। राजस्व
संकलनको एकीकृ त कायणयोजना पररमाजणन गरी कायान्वयनमा ल्याइएको छ। आगामी आधथणक र्वषणको राजस्व नीतत
तजुणमा, राजस्व प्रणालीमा सुधार गनणको लागग सुझार्व ददन सरोकारर्वालाहरु समेतको सहभागगतामा राजस्व परामशण
सतमतत गठन गरी कायणअगघ बढाइएको छ ।
६. सुदृढ र आत्मतनभणर अथणतन्त्रको तर्वकास गनेसन्दभणमा तर्वत्गीय, मौदद्रक तथा अन्य तर्वषय क्षेत्रगत नीतत तथा कायणक्रमहरूको
सामञ्यस्यपूणणतररकालेकायान्वयन गनणआगामी ददनमा पतन सरकारलेतनरन्तर जोड ददनेछ। राजस्व प्रशासनलाई थप
सुदृढ गरी चुस्त, दरुु स्त बनाउुँदैलसक्षतराजस्व हाससल गनणसबैप्रयासहरू गररनेछ । राजस्व चुहार्वटलाई कडाइका साथ
तनयन्त्रण गररनेछ। सरकारी खचणमा तमतव्यगयता कायम गनणअनार्वश्यक खचणकटौती गरी तथा प्राथतमकता प्राप्त क्षेत्रमा
स्रोतको कमी हुन नददनेगरी बजेटको पुनतर्वणन्यासको कायणसुरु गररसडकएको छ । खचणतनयन्त्रणको लागग अत्यार्वश्यक
काममा बाहेक मन्त्री र उच्च पदस्थ कमणचारीहरूलाई तर्वदेश भ्रमणमा रोक लगाइएको छ। पूुँजी बजारमा रहेका समस्यालाई
सम्बोधन गनणयथोचचत प्रयास गररएको छ ।
७. तनजी क्षेत्रसुँगको सहकायणमा तर्वद्यमान समस्याको समाधान गरी अथणतन्त्रलाई थप गततशील बनाउन सरकार प्रततबि छ ।
यस अर्वधधमा उद्योग र्वाद्धणज्य क्षेत्रका प्रतततनधध संस्थाहरूसुँग तनरन्तर संर्वादमा रही सरकारलेब्याजदर घटाउनेलगायतका
उपायहरू कायान्वयनमा ल्याउन तथा तनजी-क्षेत्रमैत्री र्वातार्वरण तनमाण गनणआर्वश्यक पहल गरेको छ। बढ् दो व्यापार
घाटालाई तनयन्त्रण गरी तनकासी प्रर्विणन तथा आयात व्यर्वस्थापनका लागग नयाँ नेपाल व्यापार एकीकृ त रणनीतत
कायान्वयनमा ल्याइएको छ । तनजी र सहकारी क्षेत्रको सामञ् जस्यपूणणपररचालन गदैसार्वणजतनक-तनजी साझेदारीलाई
प्राथतमकता साथ अगघ बढाउन सरकार डक्रयाशील छ।
८. राहदानी, राडरिय पररचय पत्र र सर्वारी चालक अनुमतत पत्र, नो अब्जेक्सन लेटर लगायतका सेर्वाहरू तर्वगतमा भन्दा चछटो
छररतो गरी तथा सहजताकासाथ सेर्वा प्रर्वाह हुनेव्यर्वस्था तमलाइएको छ। राडरिय पररचय पत्र हाल १४ सजल्लाका १५
स्टेसनहरूबाट तर्वतरण गनेकायणसुरु भएको छ। राडरिय पररचय पत्र आर्वेदन अधभयान ४५ सजल्लामा सम्पन्न भई हाल १७
र्वटा सजल्लामा सिालन भइरहेको छ। राडरिय पररचयपत्र तर्वर्वरण दता गनण७७ र्वटैसजल्लामा ८३० र्वटा स्टेशन सिालन
गररएको छ। हालसम्म १ करोड १५ लाख नागररकको जैतर्वक तथा जनसांख्यख्यक तर्वर्वरण संकलन गरी राडरिय पररचय पत्र
नम्वर (NIN) उपलि गराइएको छ । राडरिय पररचयपत्र छपाइ तर्वगत ददनमा १ ससफ्टमा दैतनक ७ हजारको संख्यामा
छपाइ हुनेगरेकोमा हाल २ ससफ्टमा छपाइ भई दैतनक १५ हजारको संख्यामा छपाई भइरहेको छ । स्थानीय तहका कु ल ६
हजार ६ शय ६५ र्वटा र्वडाबाट अनलाइन प्रणालीमाफण त्व्यगक्तगत घटना दता सुरु भएको छ।
९. सार्वणजतनक सेर्वा प्रर्वाह र सरकारका तर्वधभन्न तनकायहरूको कायणसम्पादन सम्बन्धमा जनतामा रहेको गुनासो र पीरमकाको
उचचत सम्बोधनका लागग हेलो सरकारलाई थप प्रभार्वकारी बनाइएको छ । यसलाई आगामी ददनमा स्थानीय तहसम्म
तर्वस्तार गरी सबैतहबाट हुनेसरकारी कामकारर्वाहीलाई चुस्त र नागररक-मैत्री बनाउन तथा सरकारी सेर्वा सम्बन्धमा
जनताका गुनासो र्वा ससकायतलाई प्राथतमकताका साथ तत्काल सम्बोधन गनेपितत तनमाण गररनेछ ।
१०. मुलुकको अन्तररक सुरक्षालाई सुदृढ गनेतफण थप प्रयास गररएको छ। यस अर्वधधमा तर्वसशर व्यगक्तहरुको सुरक्षा
व्यर्वस्थापन कायणतर्वधध, २०७७ को पूणण कायान्वयन गररएको छ ।(बहालर्वाला तथा पूर्वण तर्वसशर पदाधधकारीहरुको

सुरक्षामा खडटएका नेपाल प्रहरीका १९० जना र सशस्त्र प्रहरी बल, नेपालका १२६ जना गरी कु ल ३१६ जना सुरक्षाकमी
डफता ल्याइएको छ) । अतत तर्वसशर व्यगक्तहरुको भ्रमणको समयमा नागररकलेसास्ती भोग्नुपरेको तर्वषयलाई सम्बोधन गनण
कायणतर्वधध संशोधनको लागग प्रडक्रया अगाडड बढाइएको छ । नेपाल सरकार (मब्धन्त्रपररषद)् बाट तर्वधभन्न तमततमा शहीद
घोषणा भई नेपाल राजपत्रमा प्रकाशन हुन बाँकी रहेका ८४७१ जना शहीदको नामार्वली नेपाल राजपत्रमा प्रकाशन
गररएको छ । प्रेमप्रसाद आचायणको आत्मदाहसम्बन्धी लगायततर्वधभन्न घटनाको छानतबन गरी सुझार्व पेस गनण गदठत
सतमततका प्रततर्वेदन प्राप्त भएका र सुझार्वहरु कायान्वयनको चरणमा रहेका छन्।
११. तमटरब्याजी पीडडतहरुको समस्या समाधानका लागग र्वतणमान सरकारलेतर्वशेष पहल सलएको छ। यसैसन्दभणमा यस
तर्वषयमा सुझार्व पेस गनणएक उच्चस्तरीय आयोग गठन गनेतथा मौजुदा कानूनमा संशोधन गनणका लागग आर्वश्यक प्रडक्रया
अगाडड बढाइएको छ।
१२. तनजामती प्रशासनको क्षमता अधभर्वृद्धि गरी समग्र सार्वणजतनक प्रशासन संयन्त्रलाई थप चुस्त, छररतो र नततजामुखी बनाउन
सरकार प्रततबि छ । काम गनेकमणचारीलाई पुरस्कृ त र प्रोत्सादहत गनेतथा नगनेलाई दण्डण्डत गनेनीततलाई कडाइका
साथ कायान्वयनमा ल्याइएको छ । संघीय तनजामती सेर्वा ऐन र संघीय सशक्षा ऐनको तर्वधेयकलाई यथाशीघ्र अब्धन्तम रूप
ददई संसदसमक्ष पेश गनणसरकारलेयस सम्बन्धी प्रातर्वधधक कामहरू सघनतासाथ अगघ बढाइरहेको छ । तनजामती
लगायत सबैरारिसेर्वकहरूको मनोबल उच्च राख्न सरकारलेआफ्नो क्षमतालेभ्याएसम्म सेर्वा सुतर्वधा बढाउुँदैलैजानेनीतत
सलएको छ । यस क्रममा उच्चस्तरीय तलब सुधार आयोगलेपेश गरेको अध्ययन प्रततर्वेदनलेऔल्यिँ ाएका तर्वषयहरूलाई
कायान्वयनमा ल्याउन प्रधानमन्त्री तथा मब्धन्त्रपररषदक् ो कायालयका सचचर्वको संयोजकत्वमा ७ सदस्यीय कायान्वयन
सहजीकरण सतमतत गठन भएको छ । अत्यार्वश्यक सेर्वा प्रदान गनेकायालयहरूमा कततपय सार्वणजतनक तबदाका
ददनहरूमा समेत कायालय खोल्नेगरी तर्वक्रम संर्वत्२०८० सालमा ददइनेसार्वणजतनक तर्वदा तथा कायालय समय तनधारण
गररएको छ ।
१३. तनजामती प्रशासन, सुरक्षा तनकाय लगायत सार्वणजतनक प्रशासनलाई कम खचचणलो, चुस्त, जर्वाफदेही र सक्षम बनाउन एर्वं
तीन तहका सरकारहरूबीचको सम्बन्धलाई संतर्वधानको ममणअनुरूप ठीक ढङ्गबाट अगघ बढाउन र संघीयता कायान्वयनमा
सहजीकरण गनेसम्बन्धमा सुझार्व पेश गनणसरकारलेचछटैउच्चस्तरीय प्रशासन पुनः संरचना आयोग गठन गनेतयारी
गरररहेको छ। रारिको तफण बाट प्रदान गररनेतर्वभूषणलाई मयाददत एर्वं व्यर्वस्थस्थत बनाउन अन्य देशको अभ्यास समेतलाई
मध्यनजर गरी सुझार्वसदहतको प्रततर्वेदन पेश गनणगृह मन्त्रालयका सचचर्वको संयोजकत्वमा एक उच्चस्तरीय सतमतत गठन
गररएको छ।
१४. यसबीचमा मन्त्रालयहरूलेकायणसम्पादन गदा तर्वर्वाद आउन नददनेर स्वाथण नबाखझनेगरी काम गने, सरकारको काम

कारर्वाहीमा भ्रराचार तथा अतनयतमतता हुन नददने, जनतालेदेखखनेर अनुभूतत गनणसक्नेगरी सबैमन्त्रालयहरूलेआ-
आफ्ना काम कारबाही अगघ बढाउने र तर्वकास तनमाण कायणलाई तीव्रता ददन सबै गम्भीर भएर लाग्नेतर्वषयमा

मब्धन्त्रपररषदबाट ् तनणणय भई सबैतनकायमा कायान्वयनका लागग पठाइएको छ । आन्तररक लेखा परीक्षणलाई चुस्त
बनाउन आन्तररक लेखापरीक्षण कायणतर्वधध, २०७९ स्वीकृ त गरी कायान्वयनमा ल्याइएको छ । सम्पधत्ग शुद्धिकरण (मनी
लाउण्डररङ्ग) तनर्वारण तथा व्यार्वसागयक र्वातार्वरण प्रर्विणनसम्बन्धी ऐनमा समसामगयक संशोधन गनण बनेको तर्वधेयक
सङ् घीय संसदमा पेश गररएको छ । नेपालको संतर्वधानको धारा ५३ तथा सुशासन (व्यर्वस्थापन तथा सिालन) ऐेन, २०६४
बमोसजम नेपाल सरकारको आधथणक र्वषण२०७८/७९ को प्रततर्वेदन तयार गरी सम्माननीय रारिपततसमक्ष पेश गनेकायण

सम्पन्न भएको छ। संर्वैधातनक पररषद्(काम, कतणव्य, अधधकार र कायणतर्वधध) सम्बन्धी (पदहलो संशोधन) ऐेन, २०७९
सम्बन्धी तर्वधेयक संघीय संसदस् मक्ष पेश गनेकायणभएको छ ।
१५. सङ् घ, प्रदेश र स्थानीय तहबीचको समन्वय र सहकायणमा जोड ददिँदैसरकारका सबैतहबाट सेर्वा प्रर्वाहमा सरलीकरण,
तर्वकास तनमाणमा तीव्रता, पारदसशणता र जर्वाफदेहीपनको तर्वकास गरी सङ् घीय शासन प्रणालीलाई प्रभार्वकारी बनाउन
सरकार दृढ सङ्कस्थित छ । यसै क्रममा राडरिय सभा, सङ् घीयता कायान्वयन अनुगमन तर्वशेष सतमततबाट प्राप्त
ससफाररशहरू कायान्वयनको लागग सम्बब्धन्धत सबैमन्त्रालय, तनकाय र प्रदेशहरूमा पठाइसडकएको छ। यस सम्बन्धमा
प्रशासतनक समन्वयका लागग नेपाल सरकारका मुख्य सचचर्वको संयोजकत्वमा प्रशासतनक समन्वय पररषदक् ो गठन
भएको छ। सङ् घीयता कायान्वयनमा देखा परेका समस्या समाधान गनणसंतर्वधान र कानूनबमोसजम गदठत अन्तर प्रदेश
पररषद्लगायतका संयन्त्रहरूलाई डक्रयाशील बनाउनेर गनणबाँकी कामहरूको सूची बनाई क्रमशः कायान्वयन गदैजाने
ददशामा सरकार अगघ बडढरहेको छ। संतर्वधानको अनुसूचीमा रहेका तीनर्वटैतहको सरकारको कायणसूचीलाई पररभाडषत
गनेक्रममा तर्वगतमा तयार गररएको कायणतर्वस्तृतीकरण प्रततर्वेदनलाई पुनरार्वलोकन र आर्वश्यक पररमाजणन गरी तीन
तहको सरकारका बीचमा रहेको काम तथा सजम्मेर्वारीको दोहोरोपना र अन्य दितर्वधाजनक तर्वषयलाई थप स्पर पाररनेछ ।
१६. यस अर्वधधमा नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय तहबीच प्राकृ ततक स्रोतको रोयल्टी बाँडफाँट स्वीकृ त गररएको छ।
तर्वकास आयोजना तथा सार्वणजतनक तनमाणमा अत्यार्वश्यक प्राकृ ततक स्रोत साधन (ढु ङ्गा, गगट्टी, बालुर्वा आदद) को
आपूततणमा देखखएको समस्या समाधान गनण तथा अनार्वश्यक दोहनलाई तनयन्त्रण गरी ददगो र र्वातार्वरणमैत्री हुनेगरी
उत्खनन र तर्वक्री तर्वतरण गनणसहयोग पुर्याउन ढु ङ्गा, गगट्टी, बालुर्वा उत्खनन, तर्वक्री तथा व्यर्वस्थापन सम्बन्धी (दोस्रो
संशोधन) मापदण्ड, २०७९ कायान्वयनमा ल्याइएको छ ।
१७. तर्वकास आयोजनाको सिालन तथा व्यर्वस्थापनलाई द्रतु गतत ददन तर्वकाससम्बन्धी छु ट्टैऐनको खाँचो महसुस गरी यसको
तर्वधेयक तयार गनेकायणअगघ बढाइएको छ । राडरिय गौरर्व लगायतका ठूला पररयोजनाहरूको तनमाणलाई तनधाररत
लागत, गुणस्तर र समयमैसम्पन्न गनणबजेट र जनशगक्त अभार्व नहुनेगरी आर्वश्यक व्यर्वस्था तमलाइएको छ ।
१८. पूर्वाधारसुँग सम्बब्धन्धत आयोजनाहरूको कायान्वयनमा देखखएका डढलासुस्ती लगायतका समस्याहरूको अन्त्य गनण
आयोजनाहरूको स्थलगत अनुगमन कायणलाई तीव्रता ददइएको छ । साथै, पूर्वाधारसुँग सम्बब्धन्धत आयोजनाहरूमा
देखखएका समस्याहरूको समाधानका लागग प्रधानमन्त्री तथा मब्धन्त्रपररषदक् ो कायालयबाट आर्वश्यक तनदेशन, समन्वय र
सहजीकरण लगायतका कायणतनयतमतरूपमा भइरहेको छ ।
१९. ठे क्का सलएर काम पूरा नगने, बीचमैकाम छोड् नेतथा काममा तर्वलम्ब गनेतनमाण व्यर्वसायीहरूलाई सचेत गराइएको छ ।
बारम्बार म्याद थप्दा पतन काम पूरा नगनेव्यर्वसायीलाई कालोसूचीमा राखखएको छ । तनमाण कायणको गुणस्तरीयता कायम
गनण अनुगमन तथा प्रातर्वधधक परीक्षण लगायतका कायणहरूलाई तीव्रता ददइएको छ। सार्वणजतनक यातायात र सडक
पूर्वाधारमा सुधार गनणतर्वधभन्न कायणक्रमहरू कायान्वयनमा ल्याइएको छ ।
२०. पयणटन क्षेत्रको तर्वकासका लागग पूर्वाधार तनमाणदेखख अन्तराडरिय बजारमा नेपालको प्रर्विणन गनेकायणभएको छ। तर्वधभन्न
तर्वमानस्थलहरूको स्तरोन्नतत गनेकायणलेगतत सलनुका साथैराडरिय गौरर्वको आयोजनाको रुपमा रहेको पोखरा क्षेत्रीय
अन्तराडरिय तर्वमानस्थल तमतत २०७९।०९।१७ गतेसम्माननीय प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'बाट समुदघाटन ् भई
सिालनमा आएको छ । सम्माननीय प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'बाटैभरतपुर आन्तररक तर्वमानस्थलको सुतर्वधा
सम्पन्न टतमणनल भर्वन तनमाण र तर्वमानस्थल तर्वस्तार कायणको लागग तमतत २०७९।१२।१६ मा सशलान्यास भएको छ। यसैगरी

संस्कृ तत, पयणटन तथा नागररक उड् डयन मन्त्री माननीय सुदन डकराँतीबाट तर्वराटनगर र नेपालगञ्ज तर्वमानस्थलको टतमणनल
भर्वन तनमाण कायणको सशलान्यास भएको छ । गौतमबुि अन्तराडरिय तर्वमानस्थलबाट अन्तराडरिय उडानहरू तनयतमत गने
सम्बन्धी कायणयोजना बनाउनुका साथैभारतसुँग दिपक्षीय प्रातर्वधधक छलफलका लागग कु टनीततक प्रडक्रया अगघ बढाइएको
छ।
२१. औद्योगगक क्षेत्रको तर्वकासका लागग नीततगत सुधारदेखख पूर्वाधार तनमाणसम्मका कायणलाई सुँगसुँगैअगघ बढाइएको छ ।
स्वदेशमैउत्पादनमूलक उद्योगधन्दाको तर्वकास गरी आय र रोजगारी ससजणना गनेकु रालाई प्राथतमकतामा राखी कायण
गररएको छ। अत्यार्वश्यक उपभोग्यर्वस्तुको सहज र गुणस्तरीय आपूततणको सुतनश् चचतता गदैकालोबजारी ̧ अस्वाभातर्वक
मूल्य र्वृद्धिजस्ता तर्वकृ ततलाई तनयन्त्रण गनणतथा उपभोक्ताको दहत संरक्षण गनणबजार अनुगमनलाई सघन बनाइएको छ ।
२२. नेपाल व्यापार एकीकृ त रणनीतत (NTIS), २०७९ र स्टाटणअप नीतत, २०७९ स्वीकृ ततको प्रडक्रयामा रहेका छन्। औद्योगगक
बौद्धिक सम्पधत्ग कानून तजुणमा प्रडक्रया अगाडड बढाइएको छ। तर्वद्युतीय व्यापारको सम्बन्धमा व्यर्वस्था गनणबनेको तर्वधेयक,
२०७९ लाई संघीय संसदमा पेश गररएको छ। व्यापार घाटा न्यूनीकरण सम्बन्धी राडरिय कायणयोजना, २०७९ स्वीकृ ततका
प्रडक्रयामा रहेको छ। सबै सार्वणजतनक तनकायमा स्वदेशी र्वस्तुको उपयोग गनेसम्बन्धी तनदेसशका, २०७१ थप
पररमाजणनसदहत कायान्वयनको चरणमा रहेको छ। यस अर्वधधमा थप ८ र्वटा औद्योगगक ग्राम घोषणा गररएसुँगैऔद्योगगक
ग्रामको संख्या ११३ पुगेको र औद्योगगक ग्रामको पूर्वाधार तनमाणको कायणस्थानीय तहमाफण त्भइरहेको छ। तर्वदेशी लगानी
(FDI) स्वीकृ ततका लागग स्वचासलत मागण (Automated Route) को कायणतर्वधध एर्वं तर्वदेशी लगानी तथा प्रतर्वधध
हस्तान्तरण तनयमार्वली संशोधन गरी स्वीकृ ततको प्रडक्रयामा रहेको छ। र्वैदेसशक लगानीलाई थप आकडषणत गनणतर्वदेशी
लगानीको सीमा पुनरार्वलोकन गरी रु. २ करोड कायम गररएको छ। गैरआर्वासीय नेपालीको लगानीमा स्थापना हुने
लगानी कम्पनीमा लगानीको सीमा हटाइएको छ।
२३. नेपालमा व्यार्वसागयक र्वातार्वरण तनमाण र उजा खपत सम्बन्धी कायणयोजना तनमाण गरी स्वीकृ ततको चरणमा रहेको छ।
नेपाल सरकार, प्रधानमन्त्री तथा मब्धन्त्रपररषदक् ो कायालय र तर्वकास साझेदारसुँगको संयुक्त आयोजनामा सरोकारर्वाला
तनकायसदहतको सहभागगतामा नेपालमा व्यार्वसागयक र्वातार्वरण सहजीकरण सम्बन्धी उच्चस्तरीय अन्तरडक्रया कायणक्रम
तमतत २०७९।११।०५ मा सम्पन्न भई सुधारका क्षेत्र पदहचान गररएको छ। नेपालमा व्यार्वसागयक र्वातार्वरण
सहजीकरणसम्बन्धी प्रमुख सूचकहरुको Gap Analysis र सुधारका क्षेत्रहरुको पदहचान गररएको छ।
२४. सामासजक सुरक्षाको दायरा तर्वस्तृत गनण२०७९ चैत्र ८ गतेसम्मानीय प्रधानमन्त्रीबाट र्वैदेसशक रोजगारमा रहेका श्रतमक र
तर्वदेशमा स्वरोजगारमा रहेका व्यगक्तको लागग योगदानमा आधाररत सामासजक सुरक्षा कायणक्रम शुभारम्भ भई हालसम्म
१५,००० जनाभन्दा बढीको सूचीकरण भएको छ। त्यसैगरी स्वदेशमैअनौपचाररक तथा स्वरोजगार क्षेत्रमा रहनुभएका
व्यगक्तका लागग आगामी २०८० बैशाखदेखख योगदानमा आधाररत सामासजक सुरक्षाको दायरामा ल्याउन कायणतर्वधध स्वीकृ त
भई कायान्वयनको चरणमा रहेको छ। यसको कायान्वयनबाट स्वदेश र तर्वदेशमा रहनुभएका श्रतमकहरुलाइणसामासजक
सुरक्षाको प्रत्याभूतत हुनेछ।
२५. र्वैदेसशक रोजगारीलाई मयाददत, सुरसक्षत र व्यर्वस्थस्थत बनाउन श्रम गन्तव्य मुलुकहरूसुँग र्वाता, सम्झौता गनेतथा र्वैदेसशक
रोजगारीमा जानेहरूको अनुगमन, तनयमन गनेलगायतका कायणहरूलाई गतत ददइएको छ। र्वैदेसशक रोजगारीमा जान
चाहनेश्रतमकहरूलेअनलाइन माध्यमबाटैश्रम अनुमततका लागग आर्वेदन गनणसक्नेतथा उनीहरूलाई अनलाइन माध्यमबाटै
श्रम स्वीकृ तत ददनेप्रणाली सिालनमा रहेको छ । श्रतमकलाई सहजरुपमा श्रम स्वीकृ तत ददन २ र्वषेतर्वद्यमान प्रार्वधानलाई

हटाई रोजगारदाता कम्पनी र श्रतमकबीच भएको कायणसम्झौताको आधारमा पूरैकायणअर्वधधको लागग श्रम स्वीकृ तत ददने
व्यर्वस्था कायान्वयनमा ल्याइएको छ साथैपुनः श्रम स्वीकृ तत सलन नेपाल आउनुपनेर्वाध्यतालाई हटाई तर्वदेशस्थस्थत
तनयोगर्वाटैपुन: श्रम स्वीकृ तत प्रदान गनेव्यर्वस्था तमलाइएको छ। तर्वप्रेषणलाई औपचाररक माध्यमबाट धभत्र्याउन तर्वधभन्न
प्रयासहरू गररएको छ ।
२६. र्वैदेसशक रोजगारीको क्रममा मृत्युभएका २८३ जना मृतक कामदारका पररर्वारलाई आधथणक सहायताबापत रकम रु. १
करोड ९८ लाख १० हजार, अंगभंग तर्वरामी भएका ९५ जना कामदारलाई आधथणक सहायता रु. ३ करोड १० लाख १८
हजार, र्वैदेसशक रोजगारीमा गई तर्वचल्लीमा परेका ८९ जना व्यगक्तहरुको सम्बब्धन्धत तनयोगसुँगको समन्वयमा उिार
गररएको छ। र्वैदेसशक रोजगारीको क्रममा मृत्युभएका व्यगक्तका १,५४४ जना सन्तततहरुलाई १ करोड ४५ लाख २४
हजार बरार्वरको छात्रर्वृधत्ग सहायता उपलि गराइएको छ। र्वैदेसशक रोजगारीमा गएका कामदारहरूलाई कायणस्थलमा
आइपनेस्वास्थ्य सम्बन्धी समस्याहरू सम्वन्धमा परामशणउपलव्ध गराउनका लागग टेसलमेडडससन सेर्वा सिालन गनणबोडण
सचचर्वालय र कोधभड-१९ युतनफाइड के िीय (र्वीर) अस्पताल बीच सम्झौता सम्पन्न भई तमतत २०७९ चैत्र १५ मा
र्वुधबारदेखख टेसलमेडडससन सेर्वा सिालन गररएको छ। र्वैदेसशक रोजगारीको सन्दभणमा हुनेअनेकन ठगी लगायतका
गुनासोहरु, कल सेन्टरमा प्राप्त भएका सबैप्रकारका गुनासो समेत समयमैसम्वोधन गनणर्वैदेसशक रोजगार तर्वभागका
महातनदेशकको संयोजकत्वमा तर्वस्तृत कायणशतणसदहतको Immediate Response Task Force (IRTF) गठन भई
सोहीअनुरुप काम भइरहेको छ।र्वैदेसशक रोजगारीमा रहेका श्रतमकहरुको समस्याहरुलाई समयमा नैसुनुर्वाइ गरी
समस्याको समाधानमा सहजीकरण गनेप्रयोजनका लागग तर्वदेशस्थस्थत सबैतनयोगहरुमा श्रम सम्बन्धी छु ट्टैDedicated
Focal Point तोक्नेलगायतका कायणका लागग पररारिमन्त्रालयमाफणत प्रडक्रया अगघ बढाइएको छ।
२७. यस अर्वधधमा र्वैदेसशक रोजगारीको क्रममा तर्वधभन्न मुलुकमा रहेका नेपाली श्रतमकहरुले भोग्नुपरररहेका समस्या
समाधानलाई उच्च प्राथतमकता ददिँदैतर्वदेशमा रोजगारी गुमाएका, बन्दी बनाइएका एर्वं स्वास्थ्य समस्या झेसलरहेका १००
भन्दा बढी नागररकलाई उिार गरी स्वदेश फकाइएको छ ।
२८. ऊजा र ससिँचाइ क्षेत्रको तर्वकासलाई प्राथतमकतासाथ अगघ बढाइएको छ । मुलुकमा हालसम्म जडडत तर्वद्युत क्षमता २६ सय
५ मेगार्वाट पुगी कररब ९४ प्रततशत जनतामा तर्वद्यतुको पहुुँच पुगेको छ । स्वदेशमा उपभोग नभई बचत हुन जानेतर्वद्यतु
चछमेकी मुलुकहरूमा तनयात गनेव्यर्वस्थालाई तीव्रता ददइएको छ । आम जनतालाई स्वच्छ खानेपानी र आधारभूत
सरसफाइ सेर्वा उपलि गराउन तर्वधभन्न कायणक्रमहरू सञ् चालनमा रहेको छ ।
२९. कृ डष क्षेत्रको तर्वकासका लागग तर्वधभन्न नीततगत व्यर्वस्थाहरू गररएको छ। कृ षकहरूलाई समयमै पयाप्त मात्रामा
मलखादको आपूततणसुतनश् चचत गनण एर्वं उन्नत बीउतबजन उपलि गराउन आर्वश्यक व्यर्वस्था तमलाइएको छ । यस
अर्वधधमा सरकारदेखख सरकारसम्म (सजटुसज) तर्वधधर्वाट भारत सरकारसुँग खररद गररएको ३० हजार मे.टन रासायतनक
मलसदहत १ लाख १५ हजार मे.टन मल आयात भइ कररर्व ५७ हजार मे.टन अनुदानमा तबक्री तर्वतरण गररएको छ। आगामी
आ.र्व. २०८०।०८१ मा धान लगाउनेससजनको लगग मल आपूततणसुतनसश्चत गनणअथणमन्त्रालयबाट रु. १५ अर्वण२३ करोड
स्रोत सुतनसश्चत भई थप ६० हजार मे.टन रासायतनक मलको खररदका लागग टेण्डर प्रडक्रया अगाडड बढाइएको छ। चालु
आधथणक र्वषण२०७९/८० को लागग उखुको न्यूनतम खररद मूल्य प्रतत क्वीन्टल रु. ६०५।- कायम गररएको छ । यसैगरी
गहुुँको न्यूनतम खररद समथणन मूल्य प्रततक्वीन्टल रु. ३३५१।- तनधारण गररएको छ । दग्धु व्यर्वसायमा संलग्न कृ षकहरूको

मागलाई सम्बोधन गनेक्रममा दधुको नयाँ न्यूनतम खररद मूल्य प्रततसलटर रु. ६५ तनधारण गररएको छ । बडणफ्लुरोग
तनयन्त्रणका क्रममा नर गररएका र्वस्तुहरूको क्षततपूततणस्वरूप कृ षकहरूलाई राहत प्रदान गनेकायणभएको छ।
३०. कृ डष तथा पशुपन्छी तर्वकास मन्त्रालयको प्रस्तार्वअनुरुप तमतत २०७९ फागुन २५ गतेबसेको मब्धन्त्रपररषद्बैठकबाट खाद्य
पदाथणमा जीर्वनाशक तर्वषादीको अर्वशेषको अधधकतम सीमा तनधारण गनेतर्वषय थप छलफलका लागग सम्बब्धन्धत
सतमततमा पठाउनेतनणणय भई प्रस्तार्व सतमततमा छलफलको क्रममा रहेको छ । सातर्वटैप्रदेशमा रहेका द्रतू तर्वषादी परीक्षण
प्रयोगशालाहरुको स्तरोन्नतत तथा क्षमता अधभर्वृद्धिको कायणयोजना तयार भएको छ ।
३१. सरकारी काम कारर्वाहीलाई सूचना प्रतर्वधधमैत्री बनाउन तर्वधभन्न कायणहरू अगघ बढाइएको छ । यस सन्दभणमा सरकारी
तनकायको र्वेबसाइटहरूबीच एकरूपता कायम गनणएकीकृ त र्वेबसाइट व्यर्वस्थापन प्रणाली तर्वकास गररएको छ। सबै
सरकारी कायालयहरूको अनलाइन सेर्वालाई चुस्त, भरपदो र सुरसक्षत बनाउन तर्वधभन्न कायणहरू अगघ बढाइएको छ ।
अनलाइन माध्यमबाट सार्वणजतनक सेर्वा प्रर्वाह गनेसरकारी कायालयहरूबीच अन्तरआबिता कायम गनण पहल सुरु
भएको छ । तर्वद्युतीय माध्यमबाट हुनेकारोर्वारलाई सुरसक्षत र भरपदो बनाउन तर्वधभन्न व्यर्वस्थाहरू गररएका छन्।
३२. आगामी शैसक्षक सत्र सुरु हुनअगार्वै ु तर्वद्याथीलाई पाठ्यपुस्तक उपलि गराउनेकु रालाई सरकारलेउच्च प्राथतमकतामा
राखेको छ । यस क्रममा शैसक्षक सत्र २०८० को हकमा कक्षा १ देखख ५ सम्मका पाठ्यपुस्तकहरू तनजी मुद्रकहरूबाट समेत
र कक्षा ६ देखख १२ सम्मका पाठ्यपुस्तकहरू जनक सशक्षा सामग्री के िबाट छपाइ गरी तनधाररत समयधभत्रैतर्वतरण गने
व्यर्वस्था तमलाइएको छ ।
३३. कैलालीको गेटामा रहेको प्रस्तातर्वत गेटा मेडडकल कलेजलाई सदहद दशरथ चन्द राडरिय स्वास्थ्य तर्वज्ञान तर्वश्वतर्वद्यालयको
रूपमा स्थापना तथा सिालन गनेतनणणय भएकामा सदहद दशरथ चन्द राडरिय स्वास्थ्य तर्वज्ञान तर्वश्वतर्वद्यालय तर्वधेयक
तजुणमा सम्बन्धमा सतमतत गठन भई तर्वधेयक तजुणमाको कायणभइरहेको छ। कोशी अस्पताललाई सशक्षण अस्पतालका
रूपमा तर्वकास गरी पूर्वाञ् चल तर्वश् र्वतर्वद्यालय अन्तगणत आदङ्गक मेडडकल कलेजका रूपमा सञ् चालन गनेव्यर्वस्था
गररएको छ ।
३४. खेलकु द क्षेत्रको तर्वकासका लागग तर्वधभन्न खेलकु द प्रततयोगगताको आयोजना तथा अन्तराडरिय स्तरमा भएका तर्वधभन्न
प्रततस्पधाहरूमा भाग सलनेर तर्वजयी खेलाडीहरूलाई प्रोत्सादहत र पुरस्कृ त गनेकायणभएको छ। ICC-CWC League-2
डक्रके ट प्रततयोगगतामा नेपाल तर्वश्वकपका लागग Global Qualifier भएको, एकददर्वसीय मान्यता प्राप्त गरेको र सन्
2023 मा भारतमा हुनेICC-World Cup को लागग Qualifier चरणमा प्रर्वेश गरेको छ । प्रधानमन्त्री कप डत्रदेशीय
फु टबल प्रततयोगगताका तर्वजयी खेलाडीहरुलाई पुरस्कृ त गररएको छ ।
३५. यस अर्वधधमा चछमेकी मुलुक लगायत सबैतमत्ररारिहरूसुँग पारस्पररक समानताको आधारमा असल र मैत्रीपूणणसम्बन्ध
कायम गनणजोड ददइएको छ । राडरिय दहतलाई उच्च प्राथतमकता ददई सन्तुसलत पररारि नीतत अर्वलम्बन गररएको छ ।
कतारको दोहामा सम्पन्न अतत कम तर्वकससत मुलुकहरूसम्बन्धी पाँचौ संयुक्त रारिसंघीय सम्मेलनमा सहभागी भई नेपालको
धारणा प्रस्तुत गररएको छ । यस क्रममा अतत कम तर्वकससत मुलुकबाट स्तरोन्नतत हुुँदा नेपाल लगायतका अततकम
तर्वकससत मुलुकहरूको राडरिय अथणतन्त्रमा पनणसक्नेअसरलाई न्यूनीकरण गनणअन्तराडरिय समुदायलेउपलि गराउनुपने
आधथणक प्रातर्वधधक सहयोगका तर्वषयमा ध्यानाकषणण गररएको छ। यही तमतत २०७९/०९/१३ देखख नेपाल र जनर्वादी
गणतन्त्र चीनबीचको रसुर्वा-के रूङ्ग नाका दिपक्षीय व्यापारका लागग खुला गररएको छ। दहल्सा-पुराङ्ग नाका पतन एकतफी
व्यापारका लागग खुला भएको छ। यसलेनेपाल-चीन बीचको दिपक्षीय व्यापार अधभर्वृद्धिमा सहयोग पुग्नेतर्वश्वास गररएको

छ। यही तमतत २०७९/१२/१५ मा नेपाल र चीनको स्वशाससत क्षेत्र ततब्बतबीचको कोधभड संयन्त्रको र्वैठक ल्हासामा सम्पन्न
भई बैठकको तनणणयअनुसार यही २०७९।१२।१८ देखख चीनसुँगको दहल्सा-पुराङ्ग र रसुर्वा-के रूङ्ग नाकाबाट यात्रुहरूको
आगमन खुला भएको छ।
३६. शाब्धन्त प्रडक्रयाका बाँकी काम र सङ् क्रमणकालीन न्यायलाई चाँडैटुङ् ग्याउनेतर्वषयलाई सरकारलेउच्च प्राथतमकतामा
राखी काम गरेको छ । यस क्रममा बेपत्गा पाररएका व्यगक्तको छानतबन, सत्य तनरूपण तथा मेलतमलाप आयोग ऐेन, २०७१
लाई संशोधन गनण बनेको तर्वधेयक संघीय संसदमा पेश गररएको छ। यसैगरी नेपाल सरकारबाट तनणणय भई नेपाल
राजपत्रमा प्रकाशन हुन बाँकी शहीदहरूको नामार्वली नेपाल राजपत्रमा प्रकाशन गररएको छ ।
३७. तर्वकास तनमाण तथा सामासजक क्षेत्रको तर्वकासका लागग आर्वश्यक र्वैदेसशक सहायता पररचालन गदा राडरिय प्राथतमकता,
आर्वश्यकता र औचचत्यको आधारमा सलनेर सहायता पररचालन राडरिय प्रणालीबाट गनेपितत बसासलएको छ। यसबीचमा
तर्वश् र्व बैङ्कबाट तर्वद्यालय क्षेत्र रूपान्तरणको लागग १२० तमसलयन अमेररकी डलर बराबरको सहुसलयतपूणणऋण स्वीकार गनण
सैिाब्धन्तक सहमतत ददइएको छ । नेपाल स्थानीय पूर्वाधार सहयोग कायणक्रमका लागग बेलायत सरकारबाट कररब रु. १४
अबण ३१ करोड अनुदान सहायता उपलि हुनेछ । नेपाल गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेर्वा प्रणाली कायणक्रमको लागग तर्वश् र्व
बैङ्कबाट १०० शय तमसलयन अमेररकी डलर सहुसलयतपूणणऋण तथा ३.८४ तमसलयन अमेररकी डलर अनुदान सहायता
स्वीकार गनणसैिाब्धन्तक स्वीकृ तत ददइएको छ ।
माधथ उल्लेखखत तथ्यहरूलेयो सरकारलेसय ददनको छोटो अर्वधधमैपतन राज्यका तनदेशक ससिान्त, नीतत तथा दागयत्वहरूको
कायान्वयन, सार्वणजतनक सेर्वामा नागररकहरूको सरल र सहज पहुुँचलाई सुतनश् चचत गनेतथा समग्र शासकीय सुधारका
ददशामा महत्त्वपूणणपाइलाहरू चालेको कु रालाई पुडर गदणछन्। यसबाट सार्वणजतनक सेर्वालाई चुस्त बनाउुँदैअथणतन्त्रलाई सही
ददशामा अधभमुख गराउन तथा मुलुकलाई शाब्धन्त, स्थस्थरता, सुशासन र अग्रगमनतफण अगघ बढाउन सहयोग पुगेको सरकारको
तर्वश् र्वास रहेको छ। यद्यडप नागररकको तर्वकास, समृद्धि र सुशासनप्रततको उच्च अपेक्षालाई पूरा गनण आगामी ददनमा थप
प्रततबिता र समपणणभार्वका साथ काम गनुणपनेखाँचो छ। सरकार त्यसतफण सचेत छ।
अन्त्यमा ̧ यो सरकार सबैसुँग सल्लाह, छलफल र सहकायणगदैतथा सबैको पृष्ठपोषण सलिँदैमुलूकलाई शाब्धन्त, प्रगतत, स्थस्थरता
र अग्रगमनको बाटोमा अगघ बढाउन प्रततबि छ। जनताका आशा, अपेक्षा र तर्वश् र्वासलाई यथाशीघ्र मूतणरूप ददन सरकार
डक्रयाशील छ। आज सबैराजनैततक नेतृत्व तथा सार्वणजतनक प्रशासकहरूमा तर्वकास-मैत्री, सेर्वाग्राही-मैत्री र लगानी-मैत्री
मानससकता तर्वकास गनण आर्वश्यक देखखएको छ। यो सरकारले नेपालको संतर्वधानमा उख्यल्लखखत नागररकका हक
अधधकारलाई संरक्षण गनण, ततनको प्रभार्वकारी कायान्वयनमाफण त नागररकको जीर्वनस्तरमा सुधार ल्याउन ̧ शासन प्रणालीमा
नागररकको सर्वोच्चता स्थाडपत गनण तथा संतर्वधानमा उल्लेखखत राज्यका नीतत र दागयत्वहरूलाई प्रभार्वकारी तर्वरमा
कायान्वयन गरी आम नागररकको तर्वकास र समृद्धिको आकाङ् क्षालाई यथाशीघ्र पूरा गनणआफ्नो सम्पूणणशगक्त पररचासलत गदै
आएको छ। आगामी ददनमा पतन नेपाली जनताको दहत र रारिको समृद्धिको लागग सरकार तनरन्तर समडपणत र डक्रयाशील हुनेछ।